Yeni senenin gelmesiyle birlikte, kıdem tazminatı tavanı milyonlarca çalışan tarafınca araştırılmaya başlandı. 2020 yılı kıdem tazminatı tutarı ocak-temmuz, temmuz-aralık olmak suretiyle senede iki kere değişiyor. Buna bakılırsa 2020’nin ilk yarısında işçilere ödenecek kıdem tazminatının senelik tavanı 6.730.15 lira oldu. İşveren tarafınca işten çıkarılmış işçilerin alacağı kıdem tazminatı böylece yüzde 5.49 arttı. Peki, değişen kıdem tazminatı oranına bakılırsa, 2020 yılı kıdem tazminatı iyi mi hesaplanır? İşte, Özgürlük Gazetesi yazarı Noyan Doğan’ın kıdem tazminatıyla ilgili yazdığı yazıdan bazı mühim detaylar…

KIDEM TAZMİNATI ALMA ŞARTLARI NELERDİR?

Peki, kıdem tazminatına iyi mi hak kazanılır? Çalışanın tazminat alabilmesi için işveren tarafınca işten çıkarılmış olması gerekiyor. Çalışan kendi isteği ile ayrılırsa, tazminat alamıyor. Doğal olarak şunu da belirteyim, eğer işveren, iş kanununa uygun hareket etmediği nedeni öne sürülerek işçinin iş sözleşmesini fesh ederse de tazminat alınamıyor. Bir öteki mühim koşul ise, çalışanın, işyerinde minimum bir yıl çalışmış olması. Bir yıldan azca çalışanlar tazminat alamıyor.

Bunların haricinde adam çalışanlar, askerlik görevi sebebiyle işten ayrılırsa, tazminat alabiliyor. Hanım çalışanlar da evlilik sebebiyle, bir yıl içinde işten ayrılırsa tazminata hak kazanıyor. Çalışanın, emeklilik hakkını elde etmesi yada yaş haricinde ihtiyaç duyulan sigortalılık süresi ve prim gününün doldurulması halinde de tazminat alınıyor. İşçi vefat ederse yakınlarına kıdem tazminatı ödenebiliyor. Tazminat alınabilmesinin bir yolu da 15 senelik sigortalılık süresini doldurup, 3600 gün prim ödenmiş olması. Bunların haricinde hangi durum olursa olsun, çalışan, kıdem tazminatı alamıyor.

2020 KIDEM TAZMİNATI HESAPLAMA TABLOSU

ÇALIŞANA, çalmış olduğu her tam yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenir. Tazminat tutarı, giydirilmiş brüt ücret üstünden hesaplanıyor ve çalışılan yıl ile çarpılarak, toplam tazminata ulaşılıyor. Bir yıldan artan süreler de oranlanarak hesaplamaya dahil ediliyor. Giydirilmiş ücret; aylık brüt maaş, ikramiye, prim, yol ve yakacak yardımı şeklinde ödemeleri içeriyor. Kıdem tazminatında da bu ödemelerin tamamı hesaba katılıyor. İşveren, her bir yıl için aylık brüt ücret üstünden tazminatı hesaplayıp, çalışana ödüyor.

Mesela, 5 senedir aynı işyerinde çalışıyorsunuz ve son aldığınız brüt ücret 3 bin lira. İşveren, işten çıkarması halinde size, 15 bin lira kıdem tazminatı ödeyecek anlamına gelir. Alacağınız tazminattan da bir tek binde 7.59’luk damga vergisi kesinti yapılır. Şunu da belirteyim, kıdem tazminatında bir tavan rakamı var ve bu rakamın üstünde tazminat alınamaz.

Bu tavan tutarı da en yüksek devlet memurunun bir hizmet yılı için alacağı azami emeklilik ikramiye tutarıdır. İşçiye ödenecek tavan da bu miktar üstünde hesaplanır. 2020’nin ocak-haziran süreci için ödenecek en yüksek tazminat tutarı 6.730.15 lira. Çalışan ne kadar yüksek maaş alırsa alsın, hesaplanacak tazminat tutarı 6.730.15 lirayı geçemez.

Diyelim ki, brüt maaşınız 9 bin lira ve 10 senedir çalışıyorsunuz. 9 bin lira ile 10 yılı çarpıp, 90 bin lira kıdem tazminatı alacağınızı hesaplarsanız, yanlış yapmış olmuş olursunuz. Doğrusu, tavan miktarı olan 6.730.15 lira ile 10 yılı çarpmanızdır; alacağınız tazminat tutarı da 67 bin 301 liradır.

Bunlara dikkat!

• – İşyerinin devri halinde çalışanlar açısından kıdem tazminatı hakkı doğmaz.
• – Ücret artışından meydana gelen ihtilaf halinde işten ayrılan işçi tazminat alamaz.
• – Malullük aylığı almak amacıyla işten ayrılan işçi kıdem tazminatına da hak kazanır.
• – Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi halinde ödenmeyen süreye bakılırsa mevduata uygulanan en yüksek faiz uygulanır.
• – Kıdem tazminatını devlet değil çalışılan işyerinin işvereni öder.
• – Çalışan ne kadar yüksek maaş alırsa alsın tazminat hesaplamada kullanılacak miktar 2020 için 6.730.15 lirayı geçemez.
• – Basın sektöründe çalışanlar için kıdem tazminatı hesaplamalarında kıdem tazminatı tavanı uygulanmaz.
• – Vapur adamları için ödenecek tazminat tutarı en yüksek devlet memuruna çalmış olduğu bir yıl için ödenecek emeklilik ikramiyesini geçemez.